1.
Felsefi Bağlam
–
Son on yılda göstergebilim alanındaki gelişmelerin
sezdirdikleri ve kuramsal bağlam.
–
Saussure’ün kavramı olan göstergede örtük olarak
değinilen ülküsellikten kaynaklanan dilin maddesel bilgisini
geliştirmedeki başarısızlığı.
–
Gösterge kavramına dayalı toplumbilimlerin açıklanması,
özellikle de ideolojiyi anlamaya yönelik sezdirimler.
2.
Yapısalcılık
–
Saussre’ün dilbilim alanında oluşturduğu kavramlar ve
yapısalcılığın gelişmesinde bu kavramların rolü.
–
Kavaramdaki mekanik biçimin davranışı ile anlamın
belirlenmesinde gösterenin daha köktenci davranışı arasındaki gerilim.
–
Her iki eğilimi sergileyen Levi-Strauss’un örneği ve
sonuçta, tüm yapısalcı projede olduğu gibi, son yani ikinci eğilime
yerleştirilmiş olması.
3.
Göstergelerin Bilimi: Göstergebilim
–
Göstergebilim alanındaki ilk çalışmalar.
–
Göstergebilimin söylencebilim bağlamında ideoloji
çözümlemesi ve doğal görünümdeki gösterge dizgesinin dizgesel doğasının
çözümlenmesi.
–
Yazının(edebiyatın) hem kendi gerçekçi ideolojisinde hem
de kendi dizgesel doğası içinde metin ve düzyazı olarak çözümü.
–
Yazının temel kavramlarının belirlenmesi sorunu ( düz
anlam, yan anlam, vd.) özellikle avant-garde (öncü) türünden metinlerin
üretilmesinde karşılaşın sorunlar ve onların gösteren ile gösterilen
arasındaki özdeşliğin bilinçsiz ve dengesizliği.
4.
S/Z
–
Metinler arası yorumlamalarca belirlenmiş dilbilimsel
üretkenliğin bir incelemesi olarak gerçekçilik. Gösteren ile gösterilen
arasındaki özdeşlik ve onun Tristram Shandy’de açığa çıkması.
–
Barthes’in, Balzac’ın Sarrasine adlı yapıtını
metinler arası yan anlam S/Z açısından çözümlemesi. Onun göstergeyi
ideolojik bir değişmez kılma ve onu destekleyen toplumsal konumsallığı
(duruşu) nasıl açıklığa kavuşturduğu.
5.
Marksizm, Dil ve İdeoloji
–
Marksizm ve toplumsal ilişkilerin sorunsalı. Üç
uygulamadan oluşup toplumun tarihsel maddecilik açısından çözümü:
ekonomik, siyasal, ideolojik.
–
Geleneksel Markisizimde ideoloji kuramının geri
kalmışlığı ve Althusser’in adı geçen kurama katkısı.
–
Belli bir toplumsal bağlam alanında yine belli bir özneyi
belirleyen, değişmez kılan olarak görüldüğü sürece uygun bir ideoloji
anlayışına nasıl ulaşılabilir sorunu. ‘’Düşsel belirleme’’ kavramı
–
Bu sorunsal Marksizm’in geleneksel olarak baskı altında
tuttuğu iki alana dikkat çeker: özne sorunu ile dil sorunu.
–
Marksist felsefedeki heterojen öznenin varsayımı,
eytişimsel maddecilik.
6.
Lacan’ın Öznesi Üzerine
–
Lacan, eytişimsel maddeci kuramla uyumlu öznenin maddeci
kuramını nasıl geliştirdiği: süreç içinde bir özne.
–
Dil kullanan bir özne olarak insan denilen hayvanın bu
süreççe üretilmesi, bu sürecin ederi bir bilinçsizin (bilinçaltı)
yaratılmasıdır: şöyle ki, bu durum bilgiçliliğe geçişe izin vermez.
–
Dil tarafından belirleme: nedeni olmayan insan, nedeni
olan tek şey dil.
–
Dile giriş heterojenliğin parçalanmasını ilgilendirir;
birincil ve ikincil süreçler; bilincin yaratılması; düşsel ve simgesel
ilişkiler.
7.
Göstergenin Eleştirisi
–
Çağdaş dilbilimde göstergenin yeniden gözden geçirilmesi.
–
Yapısalcı dilbilimin görüngübilimsel alanları; üretimsel
dilbilgisi. Onların dil dışı alanlarla ilgilenmedeki başarısızlıkları.
–
Psikanalizin ‘dil’ denen nesneyi dilbilim için
değiştirmesi.
–
Olumsuzluk ve yargılamanın işlevi.
–
Dürtülerin ilişkisi, bilinçli özne ve Kristeva’nın
çalışmalarının dışında kalan çelişki: Göstergebilim ve
Thetic.
–
Bir uygulama kuramı için kimi sezdirirler: durum bozma,
yenilenme.
–
Yazınsal dil: Toplumsallıkça zorunlu kılınan durumların
kuraldışlılıkları olan anlamlandırma biçimleri.
8.
Sonuç
–
Freud ile Marksın ilişkisi: faşizm ve aile
Kaynakça
Dizin
